De justitie kan in twee categorieen worden onderverdeeld: de rechtbanken die zich bezig houden met geschillen tussen personen, en de administratieve rechtbanken, die belast zijn met de rechtspraak tussen burger en de overheid.

De justitiële taken zijn:

• de bescherming;
• het bestraffen van overtredingen;
• het artbitreren bij conflicten tussen personen.

In Frankrijk zijn alleen de overtredingen zoals voorzien door de wet en vastgelegd in het strafwetboek (Code Pénal) strafbaar. De sancties die zij tot gevolg hebben, worden er eveneens in beschreven.

De rechterlijke organisatie kent drie hoofdtakken, die elk een verschillende functie uitoefenen:

• de burgerlijke rechtspraak (justice civile) neemt een beslissing in conflicten van particuliere aard tussen de personen: familie, huisvesting, verbruik, arbeidsverhoudingen, enz. Daarvoor is er de gewone (arrondissements-)rechtbank of de meer gespecialiseerde rechtbank, zoals de kantongerecht, de handelsrechtbank, de rechtbank voor sociale zekerheidszaken en de rechtbank die uitspraak doet in de geschillen tussen werknemers en werkgevers (conseil des Prud’hommes).
• de strafrechtspraak (justice penale) oordeelt en bestraft personen die overtredingen begaan. Zij beschermt eveneens de belangen van de slachtoffers en die van de gemeenschap.
  Er zijn drie niveaus van overtredingen:
  • bekeuringen, die door de politierechtbank behandeld worden;
  • delicten, waarover de correctionele rechtbank uitspraak doet;
  • misdrijven, die voor het Hof van Assisen komen. Dit hof is de enige rechtbank met een jury. Tegen uitspraken is geen beroep mogelijk.
• De administratieve justitie (justice administrative) lost de conflicten tussen de burgers en de overheid op.

Ook bestaat er een rechtbank voor kinderen, een speciale rechtbank die zowel civiele als strafzaken behandelt.

Het hoogste rechtscollege, het hof van cassatie Cour de Cassation, onderzoekt de cassatieberoepen tegen de vonnissen van het hof van beroep (Cours d’appèl).

De hoogste instantie in het bestuursrecht is de Raad van State. Deze oordeelt als laatste over de wettigheid van aktes. Ook geeft de Raad advies aan de regering over wetsontwerpen of verordeningen.

Het is Napoleon, die vanaf 1804 een groot deel van de hedendaagse principes van de Franse rechtspraak heeft opgesteld. Bovendien heeft hij de eerste Code civil, het burgerrecht opgesteld en met name de rol en de taak van de verschillende rechtspersonen.

Civiel recht en strafrecht

Administratief recht

Bekijk ook