In tegenstelling tot particuliere tehuizen zijn openbare bejaardentehuizen onderdeel van de ziekenhuissector, de gemeente of het departement.

De openbare bejaardentehuizen staan onder het gezag van het Centre d’action sociale, de publieke bijstand, een ziekenhuiscentrum of een ziekenhuis. Ze vertegenwoordigen meer dan 60% van de in Frankrijk geregistreerde tehuizen.

Exploitatie van openbare bejaardentehuizen

In de publieke sector kunnen openbare bejaardentehuizen zijn:

• min of meer gemedicaliseerd, afhankelijk van het feit of de betrokken personen autonoom, in verlies van autonomie of afhankelijk zijn;
• conventionnée^[*] en/of gespecialiseerd in Alzheimer.

Medisch personeel is altijd beschikbaar voor zorg en behandeling indien nodig.

Deze leefruimtes voor ouderen kunnen zich in een stedelijke of landelijke omgeving bevinden. Ze zijn bedoeld voor permanente bewoning of als dagverblijf.

Toelating

De formaliteiten voor toelating tot een openbaar bejaardentehuis omvatten meestal:

• Het medische aspect: dit betreft de medische verklaring en de medische vragenlijst. Deze worden doorgegeven door de behandelend arts en geven informatie over de gezondheidstoestand van de oudere en de mate van lichamelijke en psychische afhankelijkheid.
• Het administratieve aspect: dit is een volledig administratief dossier dat vergezeld gaat van bewijsstukken.

Indien het toelatingsdossier ontvankelijk is, wordt het bestudeerd en gevalideerd door de toelatingscommissie van de instelling. Deze laatste zal op basis van autonomie en gezondheidstoestand beslissen welke voorziening het meest geschikt is als ouderenzorg.

Deze verschillende documenten zullen dan aan het verblijfscontract worden gehecht.

Voordelen

Hier zijn de 2 belangrijkste voordelen van deze bejaardentehuizen:

• Hun huisvestingstarieven zijn over het algemeen meer concurrerend dan die van de particuliere instellingen. De prijzen van de verblijven worden vastgesteld door de Algemene Raad (departement) waarvan de vestiging afhankelijk is.
• Openbare bejaardentehuizen geven voorrang aan mensen met beperkte financiële middelen. De meeste van deze huizen hebben recht op sociale bijstand. Hun bewoners kunnen dus profiteren van hulp voor huisvesting en voedsel, uitgaven die niet worden vergoed door de sociale zekerheid.

Nadelen

Openbare bejaardentehuizen hebben ook bepaalde nadelen:

• Omdat de prijs van de accommodatie aantrekkelijk is, zitten deze openbare instellingen vaak vol met wachtlijsten van meer dan een jaar!
• Ook wetende dat het proces van het betreden van een bejaardentehuis enige tijd in beslag neemt, is het daarom verstandig om het registratieproces niet op het laatste moment te laten plaatsvinden. Jouw dienst of gemeente kan je informeren over de beschikbaarheid van bejaardentehuizen.

Particuliere bejaardentehuizen kunnen deel uitmaken van het verenigingsnetwerk, afhankelijk van de commerciële sector, maar ze kunnen ook worden beheerd door particuliere investeerders of andere sociale actoren, zoals onderlinge maatschappijen, pensioenfondsen of stichtingen.

Als gevolg daarvan worden ze niet beheerd door een medisch-sociaal lichaam van een openbare structuur. Ze kennen dezelfde onderverdeling als openbare instellingen en hun hoofddoel is ook om dezelfde diensten aan te bieden als de publieke instellingen:

• therapeutische activiteiten en entertainment;
• dezelfde zorg en aandacht;
• een gepersonaliseerde medische follow-up;
• verschillende soorten opvang (lang verblijf, tijdelijk, overdag of zelfs ’s nachts).

Toelating

Net als bij de openbare bejaardentehuizen zijn bepaalde administratieve formaliteiten nodig om een privé bejaardentehuis te integreren, waaronder:

• een medisch dossier met inbegrip van: een medisch attest en een medische vragenlijst met vermelding van eventuele contra-indicaties, huidige behandelingen en familiegeschiedenis. Het wordt vastgesteld door de behandelend arts.
• een administratief dossier, vergezeld van diverse bewijsstukken.

Na het samenstellen van het toelatingsdossier zal het bejaardentehuis op basis van gezondheidstoestand en autonomie beslissen of het de toekomstige bewoner al dan niet accepteert.

In geval van aanvaarding, zullen deze documenten worden gehecht aan de verblijfsovereenkomst die wordt opgemaakt bij opname.

Een maison de retraite conventionnée biedt medische zorg.

Publieke en private bejaardentehuizen bieden onderdak aan autonome senioren die hun autonomie verliezen en bieden systematisch diensten aan zoals zorg en maaltijden.

Sommige daarvan zijn door de staat erkende bejaardentehuizen, zoals de EHPAD, een woonvoorzieningen voor afhankelijke ouderen.

Minimale verblijfseisen

Decreet nr. 2015-1868 van 30 december 2015, dat op 1 juli 2016 in werking is getreden, bepaalt de minimale huisvestingsdiensten die EHPAD’s moeten verlenen:

• in termen van ontvangst:
  • de terbeschikkingstelling van een een- of tweepersoonskamer en collectieve ruimten;
  • toegang tot een badkamer met minimaal een wastafel, douche en toilet;
  • levering van elektriciteit, verlichting, verwarming, water, etc., die in de kamer en in de inrichting worden gebruikt;
  • de levering van alle apparatuur die onlosmakelijk verbonden is met de gebouwde omgeving van de EHPAD;
  • onderhoud en reiniging van de kamers;
  • onderhoud en reiniging van gemeenschappelijke ruimten en collectieve ruimten;
  • onderhoud van gebouwen, technische installaties en groenvoorzieningen;het verschaffen van de nodige elementen voor de ontvangst van televisie en telefoon in de kamers;
  • toegang tot communicatiemiddelen zoals internet in ten minste een deel van de vestiging.
• op het gebied van cateringdiensten:
  • toegang tot een cateringservice;
  • drie maaltijden, een versnapering en een snack ’s avonds.
• op het gebied van wasserijdiensten:
  • de levering van bed- en badlinnen, de vernieuwing en het onderhoud ervan.
• in termen van sociale activiteiten:
  • toegang tot groepsactiviteiten en activiteiten die binnen de instelling worden georganiseerd;
  • organisatie van buitenactiviteiten.

De tarieven

Deze bejaardentehuizen moeten een door de Algemene Raad van het departement vastgestelde dagprijs respecteren. Het zorgtarief is onder meer afhankelijk van de mate van afhankelijkheid van de oudere.

Sinds 1 januari 2016 moeten EHPAD’s die geen recht hebben op sociale bijstand aan bepaalde tariefregels voldoen. De jaarlijkse wijziging van de prijs van hun diensten mag niet meer bedragen dan een maximumpercentage dat wordt berekend op basis van de ontwikkeling van de kosten van de beheerders en de ontwikkeling van de basispensioenen.

Zoals de naam al doet vermoeden, ligt de nadruk in de dienstwoning op diensten die parallel en dicht bij de woning worden aangeboden, zoals bij een "serviceflat"in Nederland. Dit type accommodatie biedt zowel zelfstandige accommodatie als collectieve woonruimten. Het is dus een tussenliggende keuze tussen woon- en rusthuizen.

De résidence services maakt deel uit van de particuliere sector.

De woningen zijn aangepast aan autonome, valide of zelfs mindervalide senioren. Oudere mensen kunnen alleen of met z’n tweeën leven, ook al gaat het vaak om mensen die de eenzaamheid niet langer kunnen verdragen.

Huisvesting

Een servicewoning biedt individuele accommodatie. De bewoners zijn volledig onafhankelijk van elkaar:

• De meeste servicewoningen hebben appartementen van het type F1 tot F4, met badkamer, toilet en individuele keuken.
• Sommige gaan zelfs zover als het huren van individuele paviljoens.
• Deze servicewoningen zijn beveiligd en aangepast aan de behoeften van ouderen (gemakkelijke toegang, lift).
• Ze bieden een vriendelijke leefomgeving en 24 uur per dag, 7 dagen per week service.

Diensten en activiteiten

Naast huisvesting bieden servicewoningen een breed scala aan activiteiten en diensten voor ouderen.

De verschillende diensten variëren van de ene servicewoning tot de andere. Deze diensten en activiteiten zijn optioneel en tegen betaling. Het is mogelijk om te profiteren van bijvoorbeeld:

• een medische surveillancedienst, paramedische diensten;
• een collectief restaurant en/of thuisbezorgingsdienst;
• huishoudelijke diensten;
• een onderhoudsservice voor collectieve en individuele ruimtes;
• verschillende activiteiten:
  • sport- en cultuurclubs ;
  • kapsalon;
  • administratieve diensten;
  • activiteitenruimtes, sporthallen, bibliotheek....

In tegenstelling tot de résidence services en een village retraite, die afhankelijk zijn van de particuliere sector, is een foyer logement in 70% van de gevallen een openbare instelling. De meeste van deze woningen bevinden zich in de sociale of medisch-sociale sector.

Het biedt haar bewoners de onafhankelijkheid van een appartementsleven. Dit type vestiging richt zich ook op activiteiten en collectieve ruimtes. Het is daarmee een ideale tussenoplossing tussen de woningondersteuning en een openbaar of particulier bejaardentehuis. Het is geschikt voor onafhankelijke senioren.

De foyers bieden appartementen van het type F1 of F2, meestal leeg verhuurd. Elke bewoner heeft zijn eigen badkamer, toilet en individuele keuken. Ze bieden vaak faciliteiten voor ouderen, zoals een aangepaste badkamer, een alarmsysteem op afstand, enz.

Diensten

Een foyer logement maakt het mogelijk om in de gemeenschap te wonen. De individuele appartementen zijn georganiseerd rond of in de buurt van gemeenschappelijke leefruimtes: ontspanningsruimte, sportzaal, restaurant en andere zeer gevarieerde activiteiten. Het gebruik van deze verschillende diensten en voordelen blijft optioneel. Deze diensten en activiteiten die aan de bewoners worden aangeboden, worden echter in rekening gebracht als aanvulling op de huur van het appartement.

De woning stelt iedereen in staat om zelfstandig te blijven en tegelijkertijd te profiteren van aangepaste apparatuur en soms ook van een medische of sociale aanwezigheid. Ze zijn over het algemeen gelegen in stedelijke gebieden, dicht bij winkels en dagelijkse diensten.

Voordelen

Een foyer logement heeft bepaalde voordelen:

• je kunt jouw accommodatie naar eigen wens inrichten;
• je bent onafhankelijk, vrij om uit te gaan wanneer je maar wilt en vrij om op elk moment bezoek te ontvangen;
• je profiteert van een 24-uurs beveiligingsdienst;
• je hebt een eigen brievenbus.

MARPA staat voor maison d’accueil rurale destinée à des personnes âgées, een landelijke opvang op het platteland voor mensen van 60 jaar en ouder.

Deze structuren worden beheerd door een vereniging of door een gemeente.
Ze verwelkomen autonome senioren of senioren met een licht verlies aan autonomie.
De bewoners hebben vaak dezelfde sociale en geografische achtergrond: dit stelt bewoners in staat om hun eerdere sociale activiteiten en relaties in stand te houden.

MARPA is dus een territoriaal project. Bij de uitvoering moet het aan specifieke criteria voldoen, zoals het bestaan van diensten in de buurt:

• het moet dichtbij een dorpen, winkels en wandelgebied liggen;
• het moet ook te voet bereikbaar zijn.

Een MARPA wordt geleid door een manager en een team van professionals die de diensten rond het welzijn van de bewoners coördineren. Medewerkers zijn 7 dagen per week en 24 uur per dag beschikbaar.

De MARPA’s bestaan uit een twintigtal ouderen die gehuisvest zijn in kleine particuliere en zelfstandige appartementen. Ze worden leeg verhuurd, waardoor bewoners ze naar eigen wens kunnen indelen.

Een collectieve leefruimte (restaurant en lounge) wordt ook georganiseerd om mensen in een vriendelijke sfeer te laten leven en hun dierbaren te ontvangen.

Een MARPA garandeert de privacy en waardigheid van de bewoners. Iedereen is vrij om te komen en te gaan om zijn sociale relaties te onderhouden. Bewoners nemen deel aan de maaltijdbereiding en de bediening van de tafels. Zij worden echter wel geraadpleegd bij het samenstellen van de menu’s. Maaltijden worden in groepen genuttigd. Het is echter ook mogelijk om thuis te koken en alleen te eten.

Huisvesting

Dit zijn kleine appartementen (studio’s voor één persoon, twee kamers voor koppels). Ze zijn uitgerust met een keuken en een badkamer met toilet:

• Ze zijn ontworpen om tegemoet te komen aan de behoeften van ouderen met beperkte mobiliteit: brede deuren, toegang voor rolstoelen, ergonomische handgrepen.
• Ze zijn ook uitgerust met een systeem voor bijstand op afstand om het MARPA-personeel te bellen in geval van problemen.

Zorg en vermaak

De zorg wordt verleend door gekwalificeerd personeel en gecoördineerd door het MARPA-team. Dit team stelt activiteiten voor waarbij de nadruk ligt op:

• de knowhow;
• de belangen van de bewoners;
• hun projecten.

Op deze manier worden de bewoners niet losgekoppeld van het leven van de gemeente. Ouderen brengen aangename momenten door in deze kleine leefeenheid.

Ook het contact tussen generaties wordt vaak aangemoedigd, evenals de zorg voor kinderen voor huiswerkbegeleiding. Sommige MARPA’s accepteren ook huisdieren van bewoners op voorwaarde dat ze de gemeenschap niet storen.

Een village retraite is bijzonder geschikt voor senioren die zich niet opgesloten willen voelen in een klein appartement in het midden van de stad. De woningen die in een village retraite worden aangeboden zijn kleine eengezinswoningen.

Het is een alternatief voor een openbaar bejaardentehuis, omdat mensen hun autonomie behouden en kunnen komen en gaan zoals ze willen, op vakantie gaan of op elk moment vrienden ontvangen.

Ze liggen meestal op het platteland in kleine of middelgrote gemeenten, dicht bij het dagelijkse leven, maar ver van de drukte van het stadsleven en de grootstedelijke gebieden.

Toch zijn de bewoners niet ver van het sociale leven verwijderd: senioren onderhouden een zeer actief gemeenschapsleven.

Huisvesting

De paviljoens bevinden zich in een groene en bloemrijke omgeving:

• De appartementen bestaan uit één of twee slaapkamers, een keuken, een woonkamer, een badkamer en soms een kleine tuin en/of een terras.
• De meeste paviljoens zijn uitgerust met de nodige faciliteiten om personen met een beperkte mobiliteit te huisvesten.

In sommige gevallen kan een paviljoen worden gekocht, maar meestal gaat het om huur.

Zorg

Sommige villages retraite maken gebruik van een team van multidisciplinaire professionals, zoals :

• verpleegsters;
• levensondersteunende werknemers;
• verzorgers;
• diëtisten;
• psychologen.

Vaak wordt ook administratieve en materiële hulp aan de inwoners aangeboden.

De EHPAD bespraken we al eerder in dit artikel. Wat nog niet ter sprake kwam is dat een EHPAD ook tijdelijke medische zorg kan aanbieden:

De EHPAD Alzheimer is een verpleeghuis, net als de EHPAD of de USLD. Gespecialiseerde Alzheimer instellingen bieden zorg aan ouderen met de ziekte met dezelfde naam. Er zijn specifieke structuren voor andere ziekten (bijvoorbeeld Parkinson).

De EHPAD, gespecialiseerd in de ziekte van Alzheimer, neemt de zorg voor mensen met deze ziekte over. Veel EHPAD’s hebben veilige omgevingen en 24-uurs bewaking. Ze zijn ook aangepast aan de eisen en behoeften van de patiënt.

Een USLD (unité de soins de longue durée) is een structuur voor mensen met een totaal verlies aan autonomie. Het zijn medische zorginstellingen, net als de EHPAD’s.

Deze langdurige zorgafdelingen zijn afhankelijk van ziekenhuizen. Ze zijn specifiek gereserveerd voor sterk afhankelijke personen wier gezondheidstoestand voortdurend medisch toezicht, permanente zorg en specifieke medische controle vereist. Deze ouderen kunnen niet meer alleen wonen en kunnen daarom niet langer hun eigen verantwoordelijkheid nemen.

De medische middelen van de USLD’s zijn veel groter en versterkt dan die voor de EHPAD’s, omdat de patiënten in totaal verlies van autonomie zijn en omvatten:

• accommodatie in eenpersoonskamers (of met 2 of zelfs 3 bedden voor de oudste instellingen);
• voortdurende ondersteuning van het dagelijks leven door het verplegend personeel;
• een volledige cateringservice;
• persoonlijke wasverzorging;
• medisch toezicht en verpleging;
• een permanente 24-uurs aanwezigheid;
• animaties.